Ανασκόπηση: 2017 λέξεις για το Κυπριακό

Στη σκιά του ναυαγίου στο Mont Pèlerin και εν μέσω πυρετωδών προετοιμασιών για τις διαπραγματεύσεις στη Γενεύη, η Κύπρος υποδέχθηκε το 2017. Με ελπίδες τελικής ευθείας, οι οποίες μέσα σε λίγους μήνες εξανεμίστηκαν

Από το πρώτο κιόλας λεπτό του χρόνου, ο Αντόνιο Γκουτέρες απηύθυνε -μέσω μαγνητοσκοπημένου μηνύματος- έκκληση προς όλους να υποσχεθούν ότι το 2017 θα παραμερίσουν τις διαφορές τους και θα κάνουν προτεραιότητα την ειρήνη. Σε ανάλογου περιεχόμενου τοποθετήσεις προέβησαν και οι Αναστασιάδης και Ακιντζί.

Μαυρογιάννης και Ναμί είχαν την πρώτη τους συνάντηση για το 2017 στις 3 Ιανουαρίου, ενώ την επομένη συναντήθηκαν οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων. Το απόγευμα της ίδια ημέρας, ο Έιντε εγκαινίασε έναν νέο κύκλο επαφών με τους Υπουργούς Εξωτερικών των εγγυητριών δυνάμεων.

Το… ραντεβού στην Γενεύη

Οι διαπραγματεύσεις για την εσωτερική πτυχή στο “Παλάτι των Εθνών” άρχισαν στις 9 Ιανουαρίου. Η διαδικασία καθορίστηκε σε συνάντηση των ηγετών το προηγούμενο βράδυ. Αποφάσισαν ότι θα συζητούσαν με τη σειρά: το περιουσιακό, τη διακυβέρνηση και ασφάλεια/εγγυήσεις, την οικονομία/ΕΕ, τη χρηματοδότηση/εφαρμογή, το εδαφικό και τέλος το περιουσιακό/εκκρεμμούντα θέματα.

Ο πρώτος κύκλος έκλεισε στις 11 του μήνα, με την ιστορική κατάθεση χαρτών για το εδαφικό. Η ε/κ πλευρά προτείνει όπως το 28.2% να είναι υπό τ/κ διοίκηση. Προτείνεται ακόμη όπως η ε/κ συνιστώσα πολιτεία να ελέγχει το 50,4% της ακτογραμμής και η τ/κ το 49,6%. Ο Μουσταφά Ακιντζί κατέθεσε χάρτη με 29,2% εδάφους υπό τ/κ διοίκηση (χωρίς την Μόρφου). Μετά από μια πρώτη συζήτηση, οι χάρτες φυλάχθηκαν στο θησαυροφυλάκιο του ΟΗΕ.

Την επόμενη μέρα φτάνουν στην Γενεύη ο Αντόνιο Γκουτέρες, ο Ζαν Κλον Γιούνκερ και οι Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας, Τουρκίας και Μεγάλης Βρετανίας για την έναρξη της Διάσκεψης για την Κύπρο. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης παρουσιάζει την πρότασή του για κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση στρατευμάτων. Η πρόταση περιλαμβάνει την ύπαρξη ενός ισχυρού ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη διασφάλιση και εγγύηση της ομαλής εφαρμογής των προνοιών της λύσης, ένα τριμερές Σύμφωνο Φιλίας Κύπρου – Ελλάδας – Τουρκίας και μεταβατική περίοδο, κατά την οποία θα υπάρχει πολυεθνική αστυνομική δύναμη.

Κατά τις συζητήσεις διαπιστώθηκε έλλειψη προετοιμασίας και αποφασίστηκε όπως οι διαπραγματεύσεις συνεχιστούν σε επίπεδο τεχνοκρατών στο Mont Pèlerin. Η Σύνοδος των τεχνοκρατών άρχισε στις 18 Ιανουαρίου, με στόχο την κατάρτιση ενός εγγράφου που θα επέτρεπε τη συνέχεια της Διάσκεψης σε πολιτικό επίπεδο. Το έγγραφο ήταν έτοιμο την επόμενη κιόλας ημέρα.

«Φιλί της ζωής» και μετά… δηλητήριο

Αναστασιάδης και Ακιντζί συναντήθηκαν ξανά στις 26 Ιανουαρίου και 1 Φεβρουαρίου. Οι δύο ηγέτες ζήτησαν από τα Ηνωμένα Έθνη να προετοιμάσουν την επόμενη φάση της Διάσκεψης, ώστε αυτή να συνεχιστεί σε πολιτικό επίπεδο αρχές Μαρτίου. Το χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές σε μια σειρά από ζητήματα που άπτονται τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής πτυχής έχει επιβεβαιωθεί και το κλίμα στο τραπέζι του διαλόγου έχει αρχίσει να δηλητηριάζεται.

Οι ηγέτες συναντώνται και στις 9 Φεβρουαρίου, μια μέρα πριν από τη ψήφιση της τροπολογίας του ΕΛΑΜ από την Ολομέλεια της Βουλής για τον εορτασμό του Ενωτικού Δημοψηφίσματος του 1950 στα σχολεία του νησιού. Πέρασε με τις 19 ψήφους των ΕΛΑΜ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Συμμαχίας Πολιτών, Κινήματος Αλληλεγγύη και Κινήματος Οικολόγων. Η τουρκική πλευρά δράττεται της ευκαιρίας, οι μάσκες πέφτουν και ο Ακιντζί εξαπολύει μια άνευ προηγουμένου επίθεση κατά της ε/κ πλευράς.

Η επόμενη συνάντηση των ηγετών (16 Φεβρουαρίου) θα είναι επεισοδιακή. Ο Τ/κ ηγέτης πάει στο παλιό Αεροδρόμιο μόνο και μόνο για να ζητήσει εξηγήσεις από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η συζήτηση ανάβει, ο Ακιντζί αποχωρεί από τη συνάντηση και οι διαπραγματεύσεις μπαίνουν στον πάγο. Ακριβώς δύο μήνες πριν να στηθούν οι κάλπες για το δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση στην Τουρκία.

Παρέμβαση Γκουτέρες και δείπνο στο Λήδρα Πάλας

Στις 20 Μαρτίου ο Πρόεδρος συναντάται με τον ΓΓ του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη. Εκφράζουν την κοινή εκτίμηση ότι υπάρχει το ενδεχόμενο να ξεκινήσει σύντομα ο διάλογος, χωρίς να είναι σε θέση να ανακοινώσουν κάτι συγκεκριμένο. Μετά από μερικά εικοσιτετράωρα ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε προσκαλεί τους Αναστασιάδη και Ακιντζί σε δείπνο.

Το δείπνο πραγματοποιήθηκε στις 2 Απριλίου στο Λήδρα Πάλας και έληξε χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Δύο μέρες μετά, ο Μουσταφά Ακιντζί συναντήθηκε με τον Αντόνιο Γκουτέρες στις Βρυξέλλες. Στο μεταξύ, η τουρκική πλευρά εντείνει τις προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ επιστρατεύοντας το Μπαρμπαρός και εκδίδοντας τη μία navtex μετά την άλλη.

Στις 7 Απριλίου άρχισε να διαφαίνεται φως στην άκρη του τούνελ, με τον Μουσταφά Ακιντζί να αντιλαμβάνεται ως τη “διορθωτική κίνηση” που ανέμενε (για την τροπολογία για το ενωτικό) την έγκριση από την Ολομέλεια της Βουλής της πρότασης νόμου του ΔΗΣΥ για εκχώρηση στο Υπουργείο Παιδείας της εξουσίας να αποφασίζει για τις εγκυκλίους και τους εορτασμούς στα σχολεία.

Για τα κατεχόμενα “η κρίση εκτονώθηκε” και η επόμενη συνάντηση των ηγετών πραγματοποιήθηκε την Μεγάλη Τρίτη, 11 Απριλίου. Πέντε ημέρες πριν από το Πάσχα και το τουρκικό δημοψήφισμα, μέσω του οποίου το 51,41% των Τούρκων ψηφοφόρων είπαν το “evet” στον Ερντογάν για τη συνταγματική αναθεώρηση.

”Νεοϋρκεζα” σανίδα… σωτηρίας

Ακολούθησε μια σειρά από συναντήσεις των Αναστασιάδη και Ακιντζί, με τον Πρόεδρο να καταθέτει πρόταση τριών σημείων για την επανασύγκλιση της Διάσκεψης για την Κύπρο. Η πρόταση προνοούσε μετάβαση στην Γενεύη και διαπραγματεύσεις μέχρι να κλείσει το κεφάλαιο της ασφάλειας. Στη συνέχεια να διαπραγματευτούν επί του εδαφικού και τέλος να εξετάσουν όλες τις υπόλοιπες εκκρεμότητες. Την πρόταση απέρριψε ο κατοχικός ηγέτης, αξιώνοντας αναστολή των ενεργειακών σχεδιασμών της Δημοκρατίας.

Εν μέσω του νέου αδιέξοδου, οι δύο ηγέτες λαμβάνουν πρόσκληση από τον ΓΓ του ΟΗΕ για να μεταβούν στην Νέα Υόρκη για δείπνο στις 4 Ιουνίου. Αναστασιάδης και Ακιντζί συμφωνούν για να συγκαλέσουν εκ νέου τη Διάσκεψη της Γενεύης στις 28 Ιουνίου και αφού προηγουμένως ο Έιντε ετοιμάσει ένα κοινό έγγραφο με τις θέσεις όλων των εμπλεκόμενων μερών για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις.

Στις 19 του μήνα συναντώνται στην Αθήνα οι Πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας και συμφωνούν να συμβάλουν από κοινού στις διαπραγματεύσεις για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση.

Η Διάσκεψη στο Crans Montana

Περί τα τέλη του μήνα, ο Έιντε ολοκληρώνει το προσχέδιο του έγγραφου με τίτλο “Οδηγός για τις διαπραγματεύσεις στην ασφάλεια και τις εγγυήσεις”. Το προσχέδιο δεν ανταποκρίνεται στα όσα είχα συμφωνηθεί στο δείπνο Γκουτέρες – Αναστασιάδη – Ακιντζί, η ε/κ πλευρά το κρίνει ως προβληματικό και λίγες ώρες πριν από την έναρξη της Διάσκεψης αποσύρεται από τον ΓΓ του ΟΗΕ.

Οι εργασίες της Διάσκεψης άρχισαν στις 28 Ιουνίου, στο συνεδριακό κέντρο του Crans Montana της Ελβετίας. Χωρίς έγγραφο και με περιορισμένες προσδοκίες. Η τουρκική πλευρά καταθέτει μονοσέλιδη πρόταση για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις. Πρόταση που προνοούσε μερική αποχώρηση στρατευμάτων σε δύο φάσεις, αναθεώρηση και όχι κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεων, δημιουργία εξαμερούς επιτροπή παρακολούθησης (ομοσπονδιακή Κύπρος, δύο κοινότητες και τρεις εγγυήτριες) και την εγγύηση του Συντάγματος χωρίς ωστόσο να διευκρινίζεται από ποιους. Όπως αναμενόταν δεν άφησε καθόλου ικανοποιημένες την ε/κ και ελληνική πλευρά.

Παράλληλα, στο δεύτερο τραπέζι οι ηγέτες και οι διαπραγματευτές των δύο κοινοτήτων επιχειρούσαν ανεπιτυχώς να καθορίσουν την ατζέντα της διαπραγμάτευσης για την εσωτερική πτυχή. Ο Ακιντζί επαναφέρει το ζήτημα των τεσσάρων ελευθερίων για Τούρκους πολίτες και ζητά διαδικασία πάρε – δώσε.

Ο Βοηθός ΓΓ του ΟΗΕ, Τζέφρι Φέλτμαν, ζητά από τα εμπλεκόμενα μέρη να απαντήσουν γραπτώς σε τρία ερωτήματα: πρώτο τι θα γίνει με τη Συνθήκη Εγγυήσεων, δεύτερο με ποιο μηχανισμό θα γίνει η εφαρμογή της λύσης και τρίτο πώς θα απαντηθούν οι ανησυχίες Ε/κ και Τ/κ. Οι απαντήσεις δόθηκαν την επόμενη μέρα, επιβεβαιώνοντας τη διάσταση που χωρίζει τις θέσεις των μερών. Το κλίμα δηλητηριάζεται ξανά και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών καλεί την Λευκωσία και την Αθήνα να “εγκαταλείψουν το όνειρο για άρση των εγγυήσεων και αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων”.

Το πλαίσιο Γκουτέρες

Εν μέσω κρίσης, στο ελβετικό θέρετρο φτάνει στις 30 Ιουνίου ο ΓΓ του ΟΗΕ. Επιχειρεί να σώσει οτιδήποτε και εάν σώζεται. Δηλώνει ότι κατατέθηκαν νέες προτάσεις για την ασφάλεια, υπάρχει ακόμη δρόμος για να διανυθεί και πως δεν βοηθούν τα χρονοδιαγράμματα. Συναντάται με τους ηγέτες για την εσωτερική πτυχή και το βράδυ παρακάθεται σε δείπνο με όλους τους συμμετέχοντες. Ο Γκουτέρες αναχωρεί από το ελβετικό θέρετρο αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο επιστροφής του σ’ αυτό.

Κατά την παρουσία του στην Ελβετία, ο Αντόνιο Γκουτέρες είχε αναφερθεί προφορικά στα 6 σημεία του πλαισίου του. Ο Έιντε αναλαμβάνει να τα καταγράψει, κάτι που πράττει… ανεπιτυχώς όπως αποδείχθηκε. Ακολουθεί αλαλούμ σε σχέση με το τι ειπώθηκε και τι όχι από τον ΓΓ και μετά από αλλεπάλληλες συζητήσεις ετοιμάστηκε νέο έγγραφο, το οποίο παρουσιάστηκε στους δύο ηγέτες στις 4 Ιουλίου. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται με σκαμπανεβάσματα.

Η αρχή του τέλους

Στις 6 Ιουλίου ο ΓΓ επιστρέφει στο ελβετικό θέρετρο, σε μια ακόμα απέλπιδα προσπάθεια γεφύρωσης των διαφορών. Ήταν η αρχή του τέλους της Διάσκεψης για την Κύπρο. Ο Αντόνιο Γκουτέρες είχε αλλεπάλληλες επαφές, στο πλαίσιο των οποίων ο Μεβλούτ Τσαβούσγολου φέρεται να είχε εμφανιστεί διαλλακτικός και να είπε στον ΓΓ ότι υπάρχει τουρκική πρόταση για την ασφάλεια. Πρόταση που βεβαίως δεν αποκαλύφθηκε ποτέ!

Η κατάσταση οδηγείται στα… άκρα και ο Γκουτέρες κηρύσσει το τέλος της Διάσκεψης.

Επίλογος για Έιντε

Το κεφάλαιο κλείνει με την αποχώρηση του Έσπεν Μπαρθ Έιντε από τη θέση του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό. Ο Νορβηγός διπλωμάτης παραιτήθηκε για να ακολουθήσει πολιτική καριέρα στη χώρα. Στις 4 Αυγούστου παραθέτει αποχαιρετιστήρια δεξίωση στο Λήδρα Πάλας. Αυτή ήταν και η τελευταία συνάντηση που είχαν οι Αναστασιάδης και Ακιντζί.

Φεύγοντας, ο Έιντε κάλεσε τους Κύπριους να μην παραιτηθούν από το όνειρο μιας ενωμένης ομόσπονδης Κύπρου, σημειώνοντας ότι όλη η εργασία που έχει γίνει τα τελευταία δύο χρόνια θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πλατφόρμα πάνω στην οποία να κτίσουν.

Πρόταση για διπλωματία του πήγαινε – έλα

Αναστασιάδης και Γκουτέρες συναντήθηκαν στις 22 Σεπτεμβρίου στην Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ο Πρόεδρος κατέθεσε εισήγηση για διπλωματία του πήγαινε-έλα, ώστε ο επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού να αξιολογήσει αν υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για επανασύγκληση της Διάσκεψης για την Κύπρο.

Εξάλλου από το βήμα της 72ης Γενικής Συνέλευσης, ο Πρόεδρος εξέφρασε τη θέση ότι αμοιβαία συμφωνημένα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τις εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα του διεθνούς οργανισμού, θα αλλάξουν το παιγνίδι, με τη δημιουργία ενός κλίματος που θα συμβάλει στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό με στόχο την επίτευξη μιας συνολικής διευθέτησης.

Ελληνοτουρκικός διάλογος

Στις 24 Οκτωβρίου συναντήθηκαν στην Άγκυρα οι Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας. Συζήτησαν και για το Κυπριακό, με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου να φέρεται -κατά τον Νίκο Κοτζιά- να συμμερίζεται τη θέση ότι απαιτείται πολύ καλή προετοιμασία πριν από τα επόμενα βήματα στο εθνικό μας ζήτημα.

Στις 7 Δεκεμβρίου πραγματοποιείται η ιστορική επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα. Τον υποδέχθηκε ο Προκόπης Παυλόπουλος, με τον οποίο είχε από την πρώτη κιόλας στιγμή οξεία αντιπαράθεση. Οι αιχμηρές αναφορές του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας δεν άρεσαν και πολύ στον Τούρκο Πρόεδρο και το… καλωσόρισμα εξελίχθηκε σε ένα λεκτικό μπρα ντε φερ μπροστά από τις κάμερερες των τηλεοπτικών συνεργείων.

Η συνέχεια δόθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου, με τον Τσίπρα να αναφέρεται στο Κυπριακό. “Παραμένει ανοιχτό 43 χρόνια, γιατί πριν από 43 χρόνια υπήρξε μια παράνομη εισβολή και κατοχή ενός τμήματος της Κύπρου” είπε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, εγκαινιάζοντας ένα ακόμα δημόσιο debate!

Χωρίς να χάσει την ευκαιρία, ο Ερντογάν απάντησε ότι “λόγω του νεαρού της ηλικίας του, ο πρωθυπουργός εξανίσταται για την καθυστέρηση στην επίλυση του Κυπριακού. Αποκόμισα πολύτιμη πείρα από τη διαδικασία και μπορώ να παρέχω τα σχετικά έγγραφα και τις σχετικές πληροφορίες. Στρατό έχουν στο νησί και οι δύο χώρες και, εάν είχε εφαρμοστεί το σχέδιο Ανάν, δεν θα είχαμε φθάσει σε αυτό το σημείο, γιατί θα είχε ορισθεί ο αριθμός των στρατευμάτων που υπάρχουν στο νησί, αλλά υπήρξε στραβοπάτημα της ελληνοκυπριακής πλευράς. Μπορούμε να εργασθούμε από κοινού για τη λύση”. Μετά από λίγες μέρες, ο Νίκος Κοτζιάς αποκάλυψε ότι η τουρκική πλευρά αποδέχθηκε την πρόταση για ελληνοτουρκικό προπαρασκευαστικό διάλογο για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις.

Αντί επιλόγου

Αδιαμφισβήτητα, το 2017 ήταν χρονιά κινητικότητας στο Κυπριακό. Αν και δεν καταγράφηκαν χειροπιαστά αποτελέσματα, η κατάθεση χαρτών και η έναρξη της συζήτησης για την εξωτερική πτυχή θεωρούνται από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ως μείζονος σημασίας ζητήματα. Η συνέχεια θα κριθεί εν πολλοίς από τα αποτελέσματα των Προεδρικών Εκλογών, τα αποτελέσματα των παράνομων “βουλευτικών” εκλογών στα κατεχόμενα και τη στάση της Άγκυρας.

The post Ανασκόπηση: 2017 λέξεις για το Κυπριακό appeared first on Cyprus Times.

Πηγή: Cyprus Times